مطالعۀ تطبیقی جانوران ترکیبی در هنر هخامنشیان و آشوریان

Authors

  • ابوالقاسم دادور استاد گروه پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا(س)، شهر تهران، استان تهران.
  • رویا روزبهانی دانش‎آموختۀ مقطع کارشناسی‌ارشد رشتۀ پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا، شهر تهران، استان تهران.
Abstract:

جانوران ترکیبی موجوداتی محصول تخیلات انسانی هستند که به‌عنوان شاهکارهای هنری در قالب عناصر و تزئینات معماری، ظروف کاربردی، مهرها، زیورآلات و... ظاهر می‌شوند. هدف از این پژوهش بررسی جانوران ترکیبی به‌عنوان نمادهایی از دو فرهنگ و تمدن فلات ایران (هخامنشیان) و بین‌النهرین (آشور) و یافتن اشتراکات و افتراقات فی­مابین آنان با رویکردی تطبیقی است. برای رسیدن به این منظور، دامنۀ گسترش این موجودات ترکیبی در آثار هنری نقوش برجسته و مهرهای هخامنشی و آشوری ازنظر شکل ظاهری و مفاهیم مرتبط با آن جست‌وجو و با یکدیگر تطبیق داده شد. در این پژوهش روش تحقیق به‌صورت توصیفی- تاریخی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات کیفی و گردآوری اطلاعات به روش اسنادی است. نتایج حاصل از این پژوهش نمایانگر وجوه اشتراک و افتراق موجودات ترکیبی در این دو تمدن است و به طور کلی می‎توان گفت که در نمایش موجودات ترکیبی دوره هخامنشی از دید جانبی و در آشوری از روش جبهه‎ای استفاده‌شده است. نمایش جانور ترکیبی با حالات انسانی مانند تمام‌قد بودن و استفاده از اندام انسانی در دوره آشور کاربرد زیادی داشته درحالی‌که در دوره هخامنشی تنها ترکیب با سر انسان دیده می‎شود. مهم‌ترین خصیصه تصاویر نمایش‌دهنده جانوران ترکیبی در هنر هخامنشی: سادگی، نظم و پرهیز از پرداختن زیاد به جزئیات است. جانوران ترکیبی در هنر هخامنشی از حس «سکون و آرامش» و «خشک و رسمی» و در دورۀ آشوری «تحرک و پویایی» و «بیان خشونت» برخوردارند و تقارن انعکاسی بارزترین ویژگی هماهنگ تصاویر جانوران ترکیبی در نقوش برجسته دوره آشور است. ازنظر مفهوم به‌کارگیری، بیشتر نمادها در فرهنگ و تمدن مردمان هر دو منطقه ریشه دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر هنر ملل تابعه امپراتوری هخامنشیان بر هنر و معماری آنها

هنر هخامنشی، هنر درباری و متأثر از هنر ملل تابعه امپراتوری مانند بین‌النهرین، مصر، آسیای صغیر و به ویژه هنر اورارتو بوده است؛ نقوش برجسته دیواره‌ها و دروازه کاخ‌ها به ویژه در تخت جمشید، بیانگر نفوذ و تأثیر عناصر هنر مادی، ایلامی و بین‌النهرین (آشور و بابل) بر هنر هخامنشی است. همچنین پس از فتوحات کوروش در آسیای صغیر، هنر متعالی و ظریف یونانیان در بناهای هخامنشی به چشم می‌خورد. معماری به عنوان م...

full text

تحلیل تاثیر پذیری امپراتوری موریائی هند از هنر معماری هخامنشیان

کوروش، موسس سلسله هخامنشی، در سال 544 ق.م فتوحات شرق ایران را فتح کرد. او در این سال بلخ را تصرف نمود. لذا باختر، مهمترین ساتراپ نشین شرقی امپراتوری هخامنشی شد. پس او داریوش در حدود سال 512 ق.م از رودخانه سند گذشته وقسمتی از غرب سند را ضمیمه امپراتوری هخامنشی نمود و ساتراپی هیندوش را تاسیس کرد. سلسله  موریای  یا ماوریای هند  بعد از سقوط امپراتوری  هخامنشی  بدست اسکندر  یونانی در هند روی کار آمد...

full text

بررسی و مقایسه‌ی تناسب‌های انسانی در هنر مصر و ایرانِ دوره‌ی هخامنشیان

هنر هخامنشی، هنری درباری و تحت تأثیر هنر ملل تابعه مانند بین­النهرین، مصر و آسیای صغیر بوده است. این مقاله به بررسی، مطالعه و مقایسه­ی تناسب­های انسانی، مجسمه‌ها و نقوش برجسته­ی دوره­ی هخامنشی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار هنری این دوره می­پردازد. تناسب در طبیعت نیز قابل‌مشاهده و مفهوم آن مفهومی در دانش ریاضی است که در هنرهای بصری اهمّیت به‌سزایی دارد؛ چنانچه فرمول نسبتِ تقسیمِ طلایی در تناسب که د...

full text

مطالعه تطبیقی نقش اسفنکس در هنر هخامنشی و هنر سلجوقی

یان مسئله : اسفنکس از انواع نقوش جانوران ترکیبی است که انسان پیشین آن را با ذهن و تخیل خودش آفرید و در طی ادوار مختلف تاریخی، با مفاهیم و ظواهر متفاوت پرورش داد. این نقش در ایران هم نمود پیدا کرد و در دوران باستانی و اسلامی مورد استفاده قرار گرفت. با وجود کاربرد و اهمیت اسفنکس د...

full text

بررسی تطبیقی نقشمایه «مارپیچ» در هنر اسلامی و هنر محیطی

«مارپیچ» از جمله شکل­های موجود در طبیعت است که در درون خود رازهای نهفته بسیار دارد. در حیوان، نبات و جماد، از کهکشان گرفته تا اتم، طبیعت، سرشار از شکل­های مارپیچی است. انسان­ها، همواره به این نقش‌مایه نمادین و اسرارآمیز توجه داشته­اند و برای آن مفهومی مقدس قائل بوده­اند. هنر، همچون زندگی به مارپیچ روی می­آورد و هنرمند با الهام از طبیعت، از این نقش‌مایه­ نمادین برای خلق اثرش بهره می­گیرد. در این...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 39

pages  16- 33

publication date 2016-10-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023